Εφ. Κορίνθου,αρ. φ. 1307,1982, γράφει η Ευαγγελία Παπαχρήστου – Πάνου για το PECTORE AB IMO «ΕΚ ΒΑΘΕΩΝ», 29-4-1982

 Με τον πιο πάνω τίτλο έφτασε στα χέρια μας το βιβλίο το Κώστα Γ. Τσιλιμαντού. Ένα θαυμάσιο βιβλίο 95 σελίδων με πρωτότυπο εξώφυλλο, όπου ο ζωγράφος του (δεν βλέπω να αναφέρεται το όνομα του) έχει συνδέσει τον κλασικισμό με το συμβολισμό. Δύο αισθητικές εκφάνσεις της τέχνης, που τις συνδέει άνετα η παρουσία της πανανθρώπινης γλώσσας που είναι η μουσική. Πριστού μιλήσαμε για το αισθητικό και νοηματικό κλίμα της ποίησης του Κ.Τ. θα πρέπει να τονίσουμε ότι ο συγγραφέας παραθέτει στο τέλος του βιβλίου του αυτού ένα πολύ κατατοπιστικό γλωσσάρι  για τον αναγνώστη. Ακόμη θα πρέπει να πούμε -εν προοιμιω- οτι ευτυχώς που για λόγους τεχνικούς του τυπογραφείου δεν παρουσιάζεται αυτή η θαυμάσια ποιητική γλώσσα του Κ.Τ. στο μονοτονικό σύστημα γραφής. Όχι πως θα μας δυσκόλευε στη ανάγνωση της αλλά για κάποιο λόγο ν' αφαιρεθούν  τα λίγα και απλά στολίδια της γλώσσας μας, αφού και άλλοι λαοί όπως ρουμάνοι γάλλοι, κινέζοι κτλ. Τα σέβονται στη γλώσσα τους που μπορεί και να μήν υπηρετούν γραμματικούς κανόνες. Τα περιττά, η ζωντανή μας γλώσσα τα απέβαλε ώς μή απαραίτητα, όπως λόγου χάρη τις σε «ήτα» ρηματικές καταλήξεις με την υπογεγραμμένη της καθαρεύουσας. Ας είναι επομένως ήσυχος ο Κ. Τιλιμαντός.  Έχουν μείνει σοβαροί λογοτέχνες και γλωσσολόγοι που σέβονται ακόμη τη θαυμάσια Ελληνική μας γλώσσα και κρατούν τα στολίδια της.

Και τώρα για το σώμα της ποίησης του Κ. Τσιλιμαντού. Δέν θα δυσκολευτούμε να σημειώσουμε εδώ τα αισθητικά και νοηματικά στοιχεία αυτής της εξαίρετης «εκ βαθέων» ποίησης, γιατί είναι ποίηση ουσιαστικών στίχων σωστής νεοελληνικής γραφής όπου οι λέξεις αποστάζουν ηχητική αρμονία και λεκτική ακρίβεια νοήματος και μηνύματος. Ο στίχος ρέει σαν γάργαρο νερό αποκαλύπτοντας το βαθύ, ανθρώπινο και ηθικό δυναμικό του ποιητή. Ο Κ.Τ. είναι ποιητής της καθαρής έκφρασης και του ουσιαστικού στοχασμού. Και το γεγονός αυτό μας δίνει προτερήματα ενός λόγου απο τον οποίο δεν απουσιάζει ούτε το στοιχείο του σαρκασμού. Μεσον δηλαδή ενός πνευματικού ανθρώπου, να αντιμετωπίζει τον κόσμο, στιγματίζοντας την οσμή της ανενδοίαστης κοινωνικής σήψης. Μορφωμένος, πλούσιος σε γνώσεις και εμπειρείες, οικοδομεί με αίσθημα, αίσθηση και πνεύμα γόνιμο, τον ποιητικό του λόγο. Δεισδυει εκεί που ελλοχεύει το κακό, στη ρίζα του έντεχνα καλυπτόμενου ανθρώπου. Εντοπίζει το κακό στο υπόγειο ρεύμα της κίνησης του, όπου βρίσκεται ακόμη σε λανθάνουσα μορφή, και το φέρνει στο φώς, για να το καταγγείλει με τη δική του άρτια τοποθέτηση γνώσεων και εννοιών. Τι να πρωτοθαυμάσουμε σ’ αυτή τη ποίηση που χύνεται σαν συγκρατημένο ποτάμι λόγου, μέσα σε ποιητικά κανάλια για να μας βεβαιώσει πως υπάρχει ακόμα ευαισθησία για την αλήθεια και την ηθική υπόσταση της ζωής;

Εδώ κελαρύζει ο παραδοσιακός ρυθμός βαλμένος ευστοχα μέσα στη ρυθμική περπατησιά της συγχρονης δομής του ποιητικού λόγου. Αθροισμα χρυσού δώρημα τέλειον! Δουλεύει σαν ξυράφι η οξύτητα της αλήθειας για να συνθέσει, όπως μια συμφωνική μουσική,χωρίς να σε αφήνει στη μονόπλευρη καταγγελία του γεγονότος που συνήθως οδηγεί στο κενό. Λουσμένος στο φώς της γνώσης θητευει στη μελέτη της ζωής και του θανάτου. Θανάτου παντοιοτροπως, εκδηλούμένου, για να δικαιώσει, με τη βαθύτερη ουσία της προσφοράς του την «Αιώνων ιστορία» στη «στη χώρα του ήλιου», που είναι η πατρίδα μας. Και που ο ποιητής βλέπει να πληθαίνουν πάνω της οι σκιές και να τυραννούν τα βουβά βάθη του υποσυνείδητου του. Όμως ο λόγος αναπηδά αδέσμευτος να διεκδικήσει τα διακιώματα του απο καταβολής κόσμου. Με βαθύ στοχασμό κι άλλοτε με μια εκλεπτισμένη ειρωνεία ο Κ.Τ. απαντά στη χαλασμένη σκέψη του κοινωνικού συνόλου των ανθρώπων . Δεν μπορώ να ξεχωρίσω στίχους χωρίς να βλάψω το σύνολο αυτής της ενιαίας εννιολογικά ποιησης. Όλο το βιβλίο είναι ένας πολύπλοκος μηχανισμός έμπνευσης και διατύπωσης, αποθησαυρισμένου υλικού και σοφίας και εμπειρίας. Κανείς δεν έκλεψε το φώς του Κώστα Τσιλιμαντού. Κι αν ο φόβος πήρε προσωπο και αράδα κρούει τις θύρες, όμως η ηθική διαμαρτυρία του ποιητή μας γεμίζει ελπίδα.

Βεβαιωνόμαστε, πώς κάποιοι στέκονται στο μετερίζι της ζωής, απο τότε που, ο Μεγάλος Δάσκαλος της κοινωνικής ηθικής, δεν σταμάτησε να κρούει τις θύρες τις καρδιάς μας.

«Ώρα πλασμένη απο ξυράφια» είναι το περισσότερο μέρος της ποίησης του Κ.Τ. που σαλπίζει άφοβα το ωραίο τραγούδι της αλήθειας με λόγο ωστόσο σιγανό αλλά γενναίο. Δεν είναι εύκολο πράγμα να μηνύεις το κακό, χωρίς να εμπλέκεσαι σε ρητορικά σχήματα λόγου . ο Κώστας Γ. Τσιλιμαντός το πέτυχε.

Ευαγγελία Παπαχρήστου - Πάνου